ایثار بادیه‌نشینان (قرآن)بادیه نشینان اهل مدینه موظف به ایثار جان خود برای پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بودند. ۱ - بادیه نشینان و ایثار«ما کان لاهل المدینة ومن حولهم من الاعراب ان یتخلفوا عن رسول الله ولایرغبوا بانفسهم عن نفسه....» «مردم مدینه و بادیه نشینان پیرامونشان را نرسد که از (فرمان) پیامبر خدا سر باز زنند و جان خود را عزیزتر از جان او بدانند....» ۲ - منع از تخلف از دستورات پیامبرکلمه" رغبت" میل خاصی است از تمایلات نفسانی، و رغبت در هر چیز میل کردن به طرف آن به منظور طلب نفع است، و رغبت از هر چیز به معنای دوری و بی میلی از آن و ترک آن است، و حرف" باء" در" بانفسهم عن نفسه" برای سببیت است، و معنای جمله را چنین می‌کند: " و ایشان را حقی نیست که بخاطر اشتغال به خود از آن جناب صرفنظر نموده، در مواقع خطر در جنگ‌ها و در سختی‌های سفر ترکش گویند، و خود سرگرم لذائذ زندگی گردند". این آیه حق تخلف از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را از اهل مدینه و اعرابی که در اطراف آن هستند سلب نموده، سپس خاطرنشان می‌سازد که خداوند در مقابل این سلب حق، برای ایشان در برابر مصیبتی که در جهاد ببینند از قبیل گرسنگی و عطش و تعب و در برابر هر سرزمینی که بپیمایند و بدان وسیله کفار را به شدت خشم دچار سازند، و یا هر بلائی که بسر آنان بیاورند، یک عمل صالح در نامه عملشان می‌نویسد، چون در این صورت نیکوکارند و خدا اجر محسنین را ضایع نمی‌سازد. ۳ - تقدم حفظ جان پیامبر«و لایرغبوا بانفسهم عن نفسه» می‌تواند به معنای ایستادن در کنار پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و می‌تواند مقدم نداشتن جان خود بر جان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم باشد. در صورت دوم، مفاد آیه این می‌شود که باید برای حفظ جان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از جان مایه گذاشت. قرآن با استفاده از یک بیان عاطفی، همه افراد با ایمان را به ملازمت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و حمایت و دفاع از او در برابر مشکلات تشویق می‌کند، می‌گوید: جان شما از جان او عزیزتر، و حیات شما از حیات او با ارزشتر نیست آیا ایمانتان اجازه می‌دهد او که پرارزشترین وجود انسانی است و برای نجات و رهبری شما مبعوث شده به خطر بیفتد و شما سلامت طلبان برای حفظ جان خویش از فداکاری در راه او مضایقه کنید؟! ۴ - پانویس۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۴۵۴، برگرفته از مقاله «ایثار بادیه‌نشینان». |